Over onze naam Van Son...

In de eeuwen tot  de elfde eeuw hebben onze voorouders diverse namen gehad. Men werkte nog niet zo met achternamen. Het kan daarbij gaan om toenamen, bijnamen en geslachtsnamen, of namen die je ontleende aan je bezit bij voorbeeld. Rond 1180 komt daarin langzaam maar zeker verandering. Dan heten wij aanvankelijk Bac van Olen. Als een Walterus Bac met een dochter van Arnold van Tilburg trouwt. Een van hun zonen die ik in bronnen tegenkom als “Walterus miles dictus Bac’, doet met twee van zijn kinderen, zoon Walter en dochter Gertrude op 27 mei 1244, mede namens de andere erfgenamen (nog niet volwassen kinderen) afstand van de tienden van de Belgische parochie Olen,  ten gunste van de Abdij van Tongerlo. Het Utrechtste kapittel van Sint Salvator was eigenaar van die tiend, die hij eerder aan ridder Walter Bac had verpacht. In 1244 verkocht Sint Salvator hun veraf gelegen bezit aan de Abdij van Tongerlo, gevestigd in het vlak bij Olen gelegen Westerlo in de Belgische Kampen. Tot dan toe betaalde Walter Bac jaarlijks 2,5 mark Keuls voor die tienden en andere goederen in Olen. De naam Bac van Olen verandert in Bac bij zoon Walter. Er was immers geen verbinding meer met Olen. Zijn zoon krijgt de naam Wouter Bac van Broechoven. Vermoedelijk genoemd naar een deel van het familiebezit van toen. Dat gebeurt ook bij de volgende generatie, als de voorvader Walterus Bac van Baescot wordt genoemd. Naar een deel van het bezit waarvan ook het tegenwoordige dorpje Baarschot bij Diessen deel heeft uitgemaakt. Die Walterus Bac van Baescot geeft op 27 december 1309 het ‘Aude Goet Broechoven’, een deel van het familiebezit aan zoon Willem. Waarschijnlijk als ‘apanage’, waardoor Willem op eigen benen kon gaan staan. Maar die Willem is niet onze voorvader. Daarvoor moet ik zijn bij een broer van hem: Gerard van Broechoven, die omstreeks 1282 wordt geboren. Zijn zoon heet hetzelfde als Pa. Hij trouwt met Dymphna. En of zij nu ‘De Bie van Weelde’ heet of ‘Dymphna vandenPaerdenkooper’,  dat is mij in dit kader om het even. Hun zoon wordt Henricus van Broechoven. Die trouwt met Katharina Jansdr. Van Zonne, een dochter uit de tak van poorters en soms schepenen van ’s Hertogenbosch.

En dan gebeurt er iets waarop ik nog geen antwoord heb gevonden. Ondanks het vele zoekwerk en overleg met vrienden die net als ik chronisch zijn besmet met het genealogievirus.

Want Henricus van Broechoven krijgt 5 kinderen, waarvan er vier Van Broechoven heten en één, namelijk hun zoon Johannes de naam Van Zonne meekrijgt. Waarom? Wie het weet mag het zeggen. Officieel wordt hij in bronnen "Johannes de Zonne, filii Henricus de Broechoven" genoemd. Hij is dus echt wel een zoon van Henricus van Broechoven. Volgens H.J.A. van Son wordt hij genoemd “naar de vader van zijn vrouw”. Met hem begint ons geslacht waarin de naam Van Zon of Van Son bij alle leden voorkomt en daarom voortaan geslachtsnaam kan worden genoemd. Tot en met onze kinderen. Ik heb een foto toegevoegd van ons gezin toen wij 40 jaar getrouwd waren. Inmiddels zijn wij vijf partners van onze kinderen en tien kleinkinderen verder. Terug naar Henric van Broechoven. Waarom zou Henric zijn zoon Van Son noemen? Je kan je daarbij van alles voor de geest halen. Het kan betekenen dat het om een zoon gaat uit een eerder huwelijk van Katharina, die de naam van moeder meekreeg. Dat gebeurde ook wel met kinderen die vóór het huwelijk of heel kort daarna werden geboren. Hij kan ook vernoemd zijn naar de vader van Moederskant, de schoonvader van Henricus dus. Je kan zelfs denken dat hij ook van Son kan heten als Katharina geen broer had. Door een zoon van Katharina de familienaam Van Son te geven, kon de geslachtsnaam en het geslacht blijven bestaan en zou Henric de bezittingen van de vader van Katharina via zoon Jan kunnen doorsluizen. Allemaal mogelijkheden; wie weet was het zelfs een afspraak tussen Henrick en de vader van Katharina, hoewel ik ook daarvoor geen enkele akte als bewijs heb kunnen vinden.

In de illustraties kom je na lezen en herlezen de naam Van Sonne tegen, ook als zoon van Henrick van Broechoven....

Hoe het ook zij, wij heten sinds omstreeks 1370 Van Son. Dat die Van Son nog in Tilburg woonde, dat kan je mij niet aanrekenen. Zijn nageslacht is wijzer geworden. Via Goirle en Gilze zijn ze naar Bavel verhuisd en vervolgens via Teteringen –zonder te verhuizen- naar Breda, toen de stad dat deel van het dorp annexeerde. Via Breda ben ik naar Oosterhout verhuisd, vandaar even een uitstapje naar apeldoorn. Gelukkig binnen 5 jaar weer snel terug naar Brabant, toen er in Oisterwijk een vacature bleek te zijn. Van Oisterwijk naar Geertruidenberg en tot slot naar Raamsdonksveer, waar ons gezin nu nog woont. De achternaam is sinds 1370 niet meer veranderd, of het zou moeten zijn dat de ene keer ‘Van Zonne’ werd geschreven, de andere keer ‘van Zon’ of ‘van Son’. Maar dat lag meer aan de schrijvers dan aan de achternaam. Want die is nu al bijna 650 jaar hetzelfde.

(Bron: familiearchief f.van Son: foto gezin bij 40 jarig huwelijk; Oorkondenboek van de Abdij van Tongerlo, (Erens) dl.1.nr.130; Oorkondenboek van het Sticht Utrecht tot 1301 (S.Muller e.a.),5 dln); Oorkonden van de Abdij van Tongerlo I, Erens, pag.176-177, nr. 130).; Pascua Mediaevalia, studies Prof.dr.J.M.de Smet:'De Utrechtse kapittels St.Maarten en St.Salvator en hun bezittingen in de Antwerpse Kempen, blz.39-40).