We waren deze week weer even terug in het verleden. De Kikkerspeeltuin, net over het bruggetje bij Biest-Houtakker. We reden er per fiets met een paar van onze kinderen naar toe, toen we nog in Oisterwijk woonden. Het was er nog precies hetzelfde. Eigenlijk heet de speeltuin ‘De Gulle Brabander’. Maar de volksmond heeft altijd gelijk. Even samen op het terrasje gezeten en toen weer door. En er was meer deze week. José en ik konden weer eens op de fiets en scootmobiel. Temperatuur was goed en er was een zonnetje. We genoten in de Biesbosch van al het ‘onkruid’, dat inmiddels welig tierde in vele kleuren. Wij noemden onkruid vroeger ‘kanta-slota’. (aan de kant van de sloot). Het ziet er prachtig uit. Hopelijk komt er weer niet een overijverige instantie om het te maaien langs het fietspad. Ik maakte met mijn mobieltje ‘vergroot’ foto’s om te laten zien hoe mooi het is. We gingen gisteren speciaal terug naar ons bankje om van dat kleurige kruid te genieten. Er waren uiteraard ook heel wat pleziervaartuigjes op het water.
Hoofdbrekens over Godfried.
Laat ik nu eens een keertje in mijn familiegeschiedenis duiken. Arnoul de Florennes, (Arnulf van Rumigny), trouwde voor 974 met Ermentrude de Verdun. Anderen noemen haar ‘van Ardennen’. Dat paar was mijn voorouderpaar. De vader van Arnulf heeft me hoofdbrekens gekost. Hij heette Godfried, maar welke Godfried?
Lang werd door veel onderzoekers gedacht dat het om Hertog Godfried van Lotharingen zou gaan. Die hertog begeleidt in 961 keizer Otto I op een reis naar Rome. Die Godfried laat daar op 5 augustus 964 het leven en hij laat volgens diverse onderzoekers vrouw Alpaidis met minderjarige kinderen na. Maar volgens ten minste één bron, de Vita Adelheidis, hád ‘Hertog’ Godfried helemaal geen kinderen...! Die Godfried zou alleen al daarom niet de vader van Arnulf kunnen zijn. 'Dux' Godfried zou volgens die bron niet getrouwd zijn en kinderloos overleden: "Obbi heu! Legitimae uxoris et liberorum incunditate numquam letatus'(= zonder de vreugde te hebben genoten van een wettige echtgenote en kinderen). Pas op, zei wijlen Henk Verdonk al. Er wordt volgens hem in die ‘Vita Adelheidis’ al te nadrukkelijk gemeld dat er geen “wéttige echtgenote en kinderen” zouden zijn geweest. Wel onwettige of stiefkinderen dan? Deze verhalende bron ‘Vita Adelheidis’ werd opgetekend in de tweede helft van de elfde eeuw. Gelukkig komt er ‘hulp’ uit andere bronnen. De melding van het overlijden van Godfried de ‘vader van Arnulf’ is op 23 december 964 ingeschreven in het Necrologium (dodenregister) van het klooster van Johannes de Doper in Florennes: “Godefridus pater domni Arnulfi", (vader van Heer Arnulf dus!), maar dus niet op 5 augustus. Op die dag is de dood van de 'Hertog' Godfried ingeschreven in een andere bron 'Das älteste Totenbuch des Stiftes Xanten'. In het necrologium van Johannes de Doper in Florennes wordt na een Graaf Godfried op 23 december, Herinsinde, eerste vrouw van Eilbert van Florennes genoemd ("et Hersindis uxor Eilberti"). Van die Eilbert weten we zeker, dat hij de tweede man van Alpaidis was, na het overlijden van Godfried. Hij was dus de stiefvader van Arnulf van Rumigny-Florennes, de zoon van Alpaidis. Enkele dagen later is Hersindis ook ingeschreven in het necrologium van Gorze.
Familieonderzoek is voor mij een fantastische hobby geweest. Sinds 1982 onderzoek ik mijn herkomst al. Het begrip 'dux', dat ook bij zijn vader wordt gebruikt, zou volgens Verdonk, enkel wijzen op een functie van legeraanvoerder van een contingent manschappen. Niet op ‘Hertog’. Van Godfried ‘dux’ is bekend, dat hij inderdaad een leger van gepantserde ruiters vanuit Lotharingen naar Italië bracht, om er keizer Otto I te steunen en dat Godfried daar op 5 augustus aan de pest stierf: "qua pestilentia obierunt [...]. Godefridus dux Lothariensis". Die 'dux' Godfried zou –zoals we zagen- kinderloos zijn overleden.
Kan niet
Maar dat maakt allemaal niet uit. Die Hertog Godfried, ‘dux’, kán gewoon de vader van Arnulf niet zijn! Dan had Arnulf nooit met Ermentrude kunnen trouwen. Ermentrude was een dochter van Godefridus Ardennuensis ofwel Godfried 'de Gevangene'. Het was uitgesloten, dat de kleindochter van Uda van Metzgau en haar man Goslin van Bidgau met een veronderstelde kleinzoon van haar broer Paltsgraaf Godfried zou kunnen trouwen. Ook historica prof. dr. Johanna Maria van Winter komt tot de conclusie dat zo’n huwelijk ook toen niet mogelijk was.
Alleen daarom al moet Godfried, als vader van Arnulf van Florennes een ander zijn geweest, dan Hertog Godfried. En of hij inderdaad Graaf in Henegouwen is geweest, is zelfs ook nog de vraag.
De gedachten over Godfried, die dan wél de vader van Arnulf van Rumigny (of Florennes), begraven in “l’église paroissiale Saint Martin” in Florennes, zou kunnen zijn, gaan vooral uit naar een “Godfried” die misschien een graaf was in Henegouwen. Misschien heette hij zelfs wel Godfried van Rumigny. Maar is die bron ‘Ex Miraculis S.Gengulfi’ wel betrouwbaar genoeg? Het is de enige bron waar de vader van Arnulf 'van Rumigny' of 'van Florennes', Graaf in Henegouwen wordt genoemd, terwijl andere bronnen het slechts over Godfried hebben, zonder verdere toevoeging. Zowel in de kroniek van Aegidius van Orval uit het eerste kwart van de 13e eeuw, als bij Alberic van Trois-Fontaines van het tweede kwart in de 13e eeuw, wordt erover geschreven: "Arnulfum nobilem de Rumiaco qui fuit Alpaidis et Godefridi filius."
Voor mij gaat het om Godfried “Godfried Ier comes Hainoensis pagi” (Godfried de eerste, graaf in de pagus Henegouwen) als vader van Arnulf van Rumigny, of zoals wij hem kennen, Arnulf van Florennes. In de bron ‘Ex miraculis S.Gengulfi’ uit midden 12e eeuw lees ik: '....Eo tempore, Arnulphus, Alpaidis et Godefridi Hainoensis pagi comitis filius, Florinis dominabatur”. (In die tijd heerste Arnulf, zoon van Alpaidis en Godfried, Graaf in Henegouwen over Florennes). Dat ‘graaf’ mag je van mij nog even tussen haakjes zetten. De ‘Ex miraculis S. Gengulfi’ is immers een verhalende bron. De schrijver neemt daarin zo nu en dan de nodige vrijheid. Daarom moeten we wat voorzichtiger zijn. Het is mogelijk, dat de vader Godfried van Rumigny heet en ook dat hij en Hersent, de eerste vrouw van Eilbert, broer en zus waren. Godfried moet haast wel heer van Rumigny (=Rummen) zijn geweest. Hij heeft dat bezit immers doorgegeven aan zijn zoon Arnulf. Genoeg familiegeschiedenis even.
(Bron: familiearchief f. van son).
