Dit keer schrijf ik over een
machtige voorouder. Voor de verandering een keer een vrouw; Alpaidis van Hoegaarden. Nee... niet meteen aan speciaal
bier denken dit keer.
Alpaidis trouwt omstreeks 960 met
Godfried I, de heer van Rumigny, die door keizer Otto I wordt aangesteld als
hertog van Neder-Lotharingen. Lang hebben ze niet van elkaar kunnen genieten,
want al in 964 sterft Godfried aan de pest. Hij begeleidt op dat moment keizer
Otto I op zijn kroningsreis naar Rome. Godfried laat zijn vrouw met 4 minderjarige
kinderen achter.
Alpaidis was uiterst machtig en
een belangrijke vrouw. Voor José en mij reden voldoende om ‘op visite’ te gaan
bij onze voorouder in Hoegaarden. Er is nog iets uit en over die tijd bewaard
gebleven. Zo is er een plaquette aan de kerk, die wijst naar de tijd van
Alpaidis; en een uithangbord aan een oud pand, dat meldt dat het pand op de
wallen van het kasteel van Alpaidis gebouwd zou zijn en in de vitrine van het
gemeentehuis een beeldje dat de gravin Alpaidis moet voorstellen.
Toen haar eerste man Godfried
aan de pest gestorven was, hertrouwde Alpaidis met Eilbert van Florennes. Hij
stichtte omstreeks 944 de Abdij van Waulsort in de gemeente Hastière in de
provincie Namen. Eilbert was een bondgenoot van Godfried, de eerste man van
Alpaidis. Niet zo vreemd dat Alpaidis na de dood van haar eerste man hertrouwt
met een van de bevriende vazallen. Een vrouw alleen was ook in die tijd niks,
zeker niet als je veel bezit had. En dat had ze! We kunnen veel gegevens halen
uit de bron ‘Historia Walciodorensis monasterii'. Er wordt gemeldt dat de
stichter van de abdij, Eilbert van Florennes was. Hij zou van zijn moeder
Berthe, Florennes hebben geërfd. Dan moesten José en ik ook daar uiteraard een
kijkje gaan nemen in het stadje Florennes en bij het kasteel natuurlijk. Jammer
dat het koffiemachine in de enige horecagelegenheid in het centrum.....
Die Eilbert stichtte liefst 7
kloosters en abdijen, waaronder in 944 die van Onze lieve Vrouw in Waulsort.
Het huwelijk van Eilbert en Alpaidis vinden we ook terug in bronnen. In de
eerder aangehaalde ‘Historia Walciodorensis Monasterii’ wordt verhaald, dat
Eilbert een adellijke dame Alpaidis met twee zonen leerde kennen. Hij kon
kennelijk goed overweg met die kinderen uit het eerste huwelijk van Alpaide met
Godfried. De bron meldt dat de niet nader genoemde vrouw van [Eilbert]
"binos.. adolescentulos....Godefrido et fratri....Arnulfo", had, 2
jongelingen dus uit haar eerste huwelijk, aan wie hun stiefvader "pagum
Florinensem" schonk. Alpaidis zelf schonk veel van haar bezittingen aan de
abdijen van Waulsort, Hastière, Rosières en Tourinnes. Onder dat bezit kwam ik
ook Nodebais en omgeving. Dat klinkt bekend! Alpaidis was schatrijk en
bijzonder machtig. Zij had heel veel dorpen in bezit ook bezittingen in
Nodebais dus, een klein landelijk dorpje in België. José en ik reden op een van
onze ‘stamboomritten’ ook naar Nodebais en omgeving, om te zien of er nog
restanten zouden zijn van bezit van onze voorouders. Dat bezit in Nodebais
komen wij namelijk ook weer tegen in 1199 als een Giselbert, zoon van Giselbert
van Tilburg, afstand doet van al zijn rechten op een stuk bos en andere
gronden, die liggen bij de hoeve La Chize of
[Terkiezen] in Nodebais aan het klooster van Hastière. Bij dat bezit
hoort ook “Allodium de Buc pres de Nodebais”. Maison de Bois. Die Giselbert
geeft ook zelf een duidelijke aanwijzing. Hij werd ook “Guillaume Gislebert
d’Agbiermont” genoemd. Nu nog ligt in Nodebais het domein d’Agbiermont met de
“Ferme d’Agbiermont”, vroeger bijgebouw van de oude Abdij van
Waulsort-Hastière. Domein D'Agbiermont aan de Vieux Chemin de Namur. De naam
komt mogelijk van ‘Dagobert-Mont’, wat zelfs kan wijzen op een Merovingische
oorsprong ergens tussen het jaar 500 en 800. Op dat domein liggen zowel het
opnieuw opgetrokken kasteel als de ‘ferme d’Agbiermont’. De boerderij ‘Ferme
d’Agbiermont’ wordt al vermeld in de 14de eeuw maar de indrukwekkende gebouwen
die je nu nog kunt zien, dateren vooral van het midden van de 18de eeuw. José
en ik hebben geruime tijd doorgebracht in die omgeving.
De eigendommen rond
Nodebais en ook bij het nabij gelegen Piétrebais gaven mij heel wat
aanknopingspunten voor de genealogie van onze voorouders. Voor mij stuk voor
stuk interessante informatie die de puzzel completer maakt. Oh ja. Alpaidis nam
aan het eind van haar leven haar intrek in de Abdij van Waulsort en stierf
daar. Zeker is dat zij in de Sint Pauluskerk in Luik begraven werd. En daar
houd ik het bij voor vandaag.
(
Bron: Familiearchief f.van son; Historia Walciodorensis monasterii, I-III ; ed. WAITZ, p. 505-506.
Cfr. Misonne, Eilbert, p. 47-52.; IX;
ed. Waitz, p. 509-510. Cfr. Misonne, Eilbert, p. 60-62, p. 50;
Abbayes et Chapitres entre Sambre et Meuse,(VIIe-XIe siècles)
Contribution à l'histoire religieuse des campagnes du Haut Moyen Age, Alain
Dierkens, 1985, blz. 172.; Historia Walciodorensis Monasterii 29, MGH SS XIV,
p. 519; http://www.heemkring-hoegaarden.be/sites/default/files/bijlagen/Alpaidis%20192%203%202013.pdf;
http://www.oostbrabant.org/Tijdschriften/Oostbrabant/1980-4/div10.html
(nadere info:De Geschiedenis van Hoegaerden, door Pr. Vander Velpen;
Illustratie: Foto uit boek
Hoegaarden kerk en brouwers. 2009 door Maurice Dodion. Foto toont cartouche op
kerktoren in Hoegaarden. ‘Van castrum van Alpaide werd ik tempel Gods…’;
http://www.oostbrabant.org/Tijdschriften/Oostbrabant/1980-4/div10.html
(nadere info:De Geschiedenis van Hoegaerden, door Pr. Vander Velpen.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten