Dansplaag, visite en fietsen

Het moet niet gekker worden. Het heeft deze keer niet volledig met Corona te maken. Maar wat dacht je van een regelrechte ‘dansplaag’. Maar voordat ik daar over vertel, eerst het belangrijke nieuws. Youri fietst op zijn gemak naar opa toe. Ik heb het zelf kunnen zien gisteren. Stoer hoor Youri. Gistermiddag liet hi ook nog even aan oma zien hoe goed hij kan fietsen. Oma was niet thuis toen hij kwam. Ze ging speciaal nog even naar Youri toe.

Donderdag kregen we voor het eerst weer eens visite. Al zo’n anderhalve maand kijken we door het geopende raam, door de voor- of achterdeur naar onze kinderen en kleinkinderen. Zo kwamen Bram en Inge met Emma en Renée als een keer aanwaaien in de achtertuin om bij ons op visite-nieuwe-stijl te komen. Zij zittend in de achtertuin, wij bij het raam, op gepaste afstand. Zo kon je toch nog gezellig praten. Lijfelijk contact was en is er nog steeds niet bij. Datzelfde geldt voor het gezin van Pieter en van Elke. Leuk dat ze toch vaak even langslopen.

Op 30 april kregen we sinds lange tijd eindelijk weer eens echt visite. Meike, Anouk en Youri kwamen via de achtertuin en kropen achter onze tafel, die ze nog niet van dichtbij gezien hadden. Wij gingen aan de andere kant zitten. Zo konden we gezellig weer eens praten en samen koffie en een wijntje en limonade drinken.  Een lichtpuntje in de intelligente lockdown.

Nu terug naar dat dansprobleem. Bij mijn onvolprezen Historiek.net vond ik dit keer iets over de ziekte choreomanie. Je zou haast zeggen, dat het om fakenieuws gaat, maar was het dat maar. Choreomanie is een ziekelijk drang om te dansen en wordt in het medisch jargon ook wel aangeduid als Sint-Jansziekte, danszucht of danswoede. In de Middeleeuwen kwam deze ziekte meerdere keren voor met als dieptepunt, de uitbraak van Dansplaag in juli 1518 in Straatsburg en de Elzas. Groepen mensen bleven er dagenlang dansen, zonder op te houden. Na enkele dagen of weken vielen ze om van uitputting. Wat denken de historici ervan? Volgens historicus J.F.C. Hecker (1795-1850) in ‘Die Tanzwut. Eine Volkskrankheit im Mittelalter (1833)’, bestaat die ziekte al erg lang. In 1278 (bij de rivier de Maas in Frankrijk), 1237 (bij Erfurt en Arnstadt), in 1374 (in Aken, Utrecht, langs de Rijn en de Moezel) en in 1463 (in de Eiffel) waren er al uitbraken. Volgens Hecker trokken dansende groepen van plaats naar plaats en zeiden de dansers dat ze hemelse visioenen zagen. Ik zei al, het moet niet gekker worden.

In 1518 dansten grote groepen mensen dagenlang onafgebroken. Een latere kroniek meldde vijftien doden, als gevolg van beroertes, hartaanvallen of door uitputting. Het dansen leek op het maken van spastische bewegingen. Bijzonder was dat de mensen het dagenlang volhielden. Tijdgenoten dachten dat de oorzaak ‘heet bloed’ was, terwijl er ook mensen waren die de ziekte verklaarden als een straf van God. Uiteraard.Toen gingen artsen zich ermee bemoeien. Paracelsus (1493/ 1494-1541) en Thomas Sydenham (alias de ‘Engelse Hippocrates’, 1624-1689) kwamen met andere theorieën. Paracelsus typeerde de ziekte als chorea lasciva en dacht dat de danswoede het gevolg was van vrouwen die in verzet kwamen tegen kwaadaardige mannelijke hegemonie. Ook onderscheidde hij lichamelijke oorzaken. Een Britse 

arts sprak van de ziekte van St.Vitusdans en zocht de oorzaak in reumatologische en neurologisache afwijkingen. Nu denkt men aan de zogenoemde kriebelziekte, veroorzaakt door moederkoorn, een soort graanziekte. Patiënten krijgen dan hallucinaties, spiertrekkingen en spasmen.

Even terug naar 1518. Toen werd een houten podium voor de dansers gemaakt en zorgden fluiters en drummers voor muzikale begeleiding. Even hun gang laten gaan, dacht men, dan gaat het vanzelf weer over. Maar toen er ook in augustus nog werd gedanst, moest het wel een straf van God zijn. Dus was boete doen nodig. Dansers werden meegenomen naar een heiligdom van Sint-Vitus, in de heuvels van het stadje Saverne. Daar moesten ze rond een houten relikwie dansen. Na enkele weken hield het gedans en daarmee de epidemie op. Gelukkig maar. Zouden de dance-festivals die nu verboden zijn in verband met Corona, eigenlijk stiekem afstammen van die middeleeuwse danswoede?

Vind je het heel erg als ik het liever maar even bij de fietsende Youri houdt en bij mijn rol als digitale ‘voorleesopa’ van Cas en 'fietskijkopa' van Youri.

(Bron: Historiek.net; familiearchief f.v.son).