We hebben een hele drukke week achter de rug. Het lijkt wel, dat het, -als je met pensioen bent-, drukker is dan in je normale werkzame leven. Deze week was het echt raak. We hadden twee medische afspraken, de gebruikelijke twee keer fysio per week en de dagelijkse hometrainsessies thuis om op te starten en in de running te blijven en nog een aantal andere afspraken. Volgende week staan weer twee medische afspraken gepland. Hopelijk kunnen we dan weer wat makkelijker ademhalen. En er is nog een gezellig etentje in het vooruitzicht op zondag 2 november bij een van onze schildervrienden. De ouderdom komt met gebreken, zeggen ze wel eens. Niet te hopen, dat de partijen die aan de zorg willen morrelen, de macht kunnen grijpen woensdag. Dan zouden we mogelijk straatarm kunnen worden.
Stadsrecht
Als je zo eens op een rustige middag wat zit te grasdunen, dan kom je toch af en toe iets aardigs tegen. Zoals een oorkonde van 21 september 1213. Ik vond hem in het Oorkondenboek van Holland en Zeeland op bladzijde 511 tot en met 513. Nu is dat allemaal in het latijn, en ik lees liever Nederlands. Gelukkig heeft Ton Kappelhoff de oorkonden van west Brabant van 709 tot 1475 voor ons op een rij gezet. Ik vond het bij ‘Academia’ op het internet. Voor de liefhebbers:
stadsrecht Geertruidenberg : Graaf Willem van Holland oorkondt dat hij aan de inwoners van Geertruidenberg enige voorrechten geeft. Over vererving dat het erfgoed aan de naaste bloedverwant toevalt. Bij een veldtocht van de graaf doen zij mee met een heenreis en een terugreis. Zij zullen het land van de graaf verdedigen. Als de graaf gevangen wordt genomen betalen zij 100 schellingen. Evenveel als zijn zoon ridder wordt en zijn dochter een huwelijk sluit. Afgezien daarvan zijn zij vrij van elke heffing. Binnen het rechtsgebied van de graaf betalen zij tol zowel binnen als buiten de mark. Jaarlijks zijn er drie markten in juli, oktober en november. Vervolgens staat er een bepaling over een boete van 100 schellingen. Een beladen kar betaalt aan tol 4 penningen. Volgt een reeks van tarieven in de tol. Iedere hoeve (‘mansus’) binnen de vrijheid met uitzondering van die van schepenen, betaalt aan de graaf 6 penningen aan cijns op St. Lambertus. Als iemand zonder erfgenamen overlijdt en zijn goederen na één jaar en één dag nog niet zijn opgeëist, dan worden zij toevertrouwd aan een betrouwbaar iemand en zullen zij verhuurd worden. Dat behoeſt een schepenvonnis. Het bos tussen Oosterhout en Steelo (‘Scheulo’) komt de poorters toe. Zo ook het woud (‘nemus’) tussen Steelo en ‘Schauthese’. Deze bossen met inbegrip van de weidegronden. (Bij Steelo gaat mij enkel een lampje branden dat het wellicht ‘Steelhoven’ moet zijn. Schauthese kan ik voorlopig nog niet thuisbrengen). In elk geval staat hij dat aan hen af. Van de geïnde boeten gaat twee derde naar de graaf en een derde naar de stad. Hij stelt die van 's-Hertogenbosch vrij van tol, die van Geertruidenberg zijn ook vrij van tol. Wie met zijn waren naar markten in Holland gaat, mag dat dat vrijelijk doen. Zo staat er onder meer in de oorkonde. Getuigen bij dat illustere moment zijn: Hugo van Voorne, Boudewijn van Altena, Jan van Heusden (‘Husdan’), Gerard van Wieldrecht, Hugo van Strijen (‘Striene’), Dirk ‘Duch’(?), Willem van Teylingen, Godschalk voogd van Veen (‘Vene’), Godfried, voogd van Baarle (‘Barle’), Jan van Gilze (‘Gilsen’) en verschillende anderen. Tot zo ver fragmenten uit de oorkonde. Bij Museum de Roos op de Markt in Geertruidenberg kan je kennis nemen van de roemruchte oude tijden van de vestingstad.
Geertruidenberg kreeg als eerste stadsrechten van het graafschap Holland. Dit gaf de stad het recht op een eigen bestuur, een markt en verdedigingsmuren. Geertruidenberg was belangrijk in het Graafschap Holland, mede door haar strategische ligging aan vaarroutes. Dordrecht zou stadsrechten in 1220 hebben gekregen en wordt door sommigen ook als de oudste stad van Holland beschouwd. Helaas de rechten van Geertruidenberg zijn ouder.
Jammer dat Graaf Willen van Holland er in de oorkonde niet bij heeft vermeld, dat deze stadsrechten eerder zijn dan de rechten van Dordrecht………
Pa
Mijn vader wordt voor mij zondag 108, uiteraard enkel in mijn herinnering. Ik haalde een foto uit het archief, waarop hij tijdens de vakantie in 1970 in onze bungalowtent met mijn draagbare radio in de hand naar de Tour de France zit te luisteren. Ik heb die radio nog bewaard: merk Clarville, zelf verdiend met lege flessen sorteren bij de VéGé wat staat voor VErkoop GEmeenschap, die in 1938 opgericht werd door Theo Albada Jelgersma in Breda. Mijn vader werd geboren in 2017 op 26 oktober. Zoals jullie zonder twijfel zullen weten, stierf hij veel te jong al op 4 februari 1972. Ik was toen net een half jaartje 20 jaar en kreeg op dezelfde leeftijd waarop hij stierf in 2004 twee hartinfarcten. Ik mocht blijven leven na een uren durende open hartoperatie in ‘de Klokkenberg’ in Breda, waar 6 omleidingen werden gemaakt. Ik denk nog vaak aan mijn vader. Het slijt met de jaren, zeggen ze wel eens. Vergeet het maar gerust….
Even…
We hebben in elk geval vanavond nog een gezellig uitje voor de boeg. Ronald is jarig geweest en we gaan als schoonouders en ouders op de koffie. Even gezellig ertussenuit. We hebben hem op de dag zelf uiteraard digitaal al gefeliciteerd. Oh ja, let erop dat de klok vannacht een uur achteruit gaat...
(Bron: familiearchief f. van son; www.academia edu; 1213, 21 september (OBHZ, I, nr. 334, OBNBdig, OBNB II, B 21).
