Vrouwen waren niet veilig....

Op maandag 5 september 1729 werd in het buurtschap Verhoven even ten noordwesten van het dorp Gilze, Antoni van Son geboren. Hij is de helft van een tweeling, samen met zijn zus Joanna, of Jenneken, zoals ze genoemd zal zijn. Leuk dat de gezamenlijke doopinschrijving uit 1729 bewaard is gebleven. Als je diverse officiële stukken uit die tijd naleest, dan merk je dat de zoon van Antonie en Anneken de naam Antoni of Antonis heeft gekregen. Uiteraard werd Anteni zo snel mogelijk na zijn geboorte gedoopt en dat gebeurde in het bijzijn van Antonius Loijmans, de opa van moeders kant en Nicolaa Vermeulen. 
Maar ik wil het over iets anders hebben.
In 1732, toen Anteni drie was, had in het buurtschap Vijf Eiken bij Gilze en Rijen een grote militaire oefening plaats van de troepen van de republiek. De dorpsbewoners zullen er niet blij mee zijn geweest. Dat waren ze nooit als er soldaten in de buurt waren. Vooral het vrouwelijk geslacht was extra op haar hoede.
Soldaten waren al eens eerder in Gilze geweest. In de 17e eeuw hadden zij er diverse keren behoorlijk huis gehouden en bij de belegering van Breda door Spinola in 1624 hadden soldaten een kamp bij Gilze. Als er soldaten in de buurt waren, dan betekende dat ellende voor de dorpsbewoners. Er werd geroofd en vaak moest de bevolking voor de nodige voedselvoorraad zorgen en soms zelfs paarden leveren. Ook de vrouwen waren dan allerminst veilig voor de gretige soldaten..
We weten het een en ander van Antoni. In leggers van het hoofdgeld/gemaal van Gilze staat hij in de jaren 1730 tot 1746 als ‘half’ genoteerd. Jonger dan 16 jaar dus en dat kan kloppen. In 1747 en 1748 staat hij als ‘heel’. De ‘belastingdienst’ uit die tijd werd hier dus niet getild. We kunnen nog meer over Anteni te weten komen uit deze informatiebron. Antoni woont in 1749 bij zijn moeder Anneken Loijmans. 
In 1746 was zijn vader op 13 augustus immers al overleden. In 1758 is Antoni ingeschreven op Nerhoven, een buurtschap in Gilze, bij schoonvader Peeter Adam Raus. Antoni is in 1755 getrouwd. Maar daarover later meer. Later komen we Antoni in het huis van zijn schoonvader weer tegen, maar dan is hij de hoofdbewoner. Schoonvader zal dan mogelijk overleden zijn. Misschien heeft hij het boerenbedrijf van zijn schoonvader overgenomen. In 1794, in de herfst van zijn leven, is Antoni in de kost bij zijn zoon Anthonij op Nerhoven en ook wordt hij nog vermeld bij de andere zoon, Adam, in de Biestraat. Als beroep staat er boer en elders knecht. 
(Bron:Gilze en Rijen R.K. Doopboek, 1777-1781.
Gilze 1000 jaar, bijdrage tot de geschiedenis van Gilze (Gilze 1992), A.J. Brekelmans e.a. A. Uitg: Gilze: Historische Werkgroep 1000 jaar Gilze, 1992. ISBN 9090047646.)
Illustratie: doopinschrijving van de tweeling)