De aarde beefde in 1692 en 1992

Ik kan het me nog wel herinneren. 13 april 1992. Een aardbeving in Nederland. Onze jongste dochter Elke werd er wakker van. Drie eeuwen eerder, op 18 september 1692 zal kleine Antonie van Son in Gilze er zonder twijfel ook iets van gemerkt hebben. Om kwart over 2 ’s middags was er in een aardbeving te voelen, een van de zwaarste bevingen die West-Europa ooit troffen. Er zijn uit die tijd beschrijvingen over zware schade aan huizen. De beving veroorzaakte schade in Nederland, delen van het Rijnland, de Champagnestreek in Frankrijk en zelfs in het Engelse graafschap Kent. De aardbeving duurde twee minuten. De overlevering wil dat in de Amsterdamse grachten een heftige deining ontstond en kerkklokken in de stad spontaan begonnen te luiden. Later vonden archeologen aardewerk met de tekst “1692 den 18 september wasser een aertbevingh”.
Christiaan Huygens, beroemde Nederlandse wis-natuur- en sterrenkundige en uitvinder beschreef de aardbeving, zoals hij die voelde op zijn buitenverblijf Hofwijk in Voorburg. “Aardbeving. 1692, 18 sept. in Hofwijck bij Voorburg om half drie in de middag, terwijl ik een boek zat te lezen, heb ik plotseling en niet zonder schrik een aardbeving gevoeld. Het huis schudde duidelijk, en bewoog heen en weer, zodat in de eetkamer hangende schilderijen tegen het goudleer geslagen werden dat de wanden bedekt. De stenen vloer waarop ik stond werd enigszins opgetild, en zakte weer in, en dat enige malen gedurende ongeveer 10 of 12 seconden. De gracht rondom het huis, 60 voet breed, bewoog met enige brede golven naar de kanten. Bedienden in de keuken, die onder de eetkamer is, hadden dezelfde beweging gevoeld, en waren angstig naar mij toe gesneld. 
Er was geen wind. Ik was enige tijd in de veronderstelling dat het arsenaal van de Duinkerkers door buskruit volledig vernield was, aangezien dagelijks verwacht werd dat die stad door ons leger belegerd zou worden, en met vuurpijlen en geschut in brand gestoken zou worden….. Aan een Amsterdamse waarnemer leek het toe dat er als het ware golven van Noord naar Zuid voortgingen, en dat alles wankelde. Men zegt dat vooral torens op een verbazende manier slingerden, en dat in sommige de klokken vanzelf gingen luiden. Mijn huismeester, in beslag genomen door werk in de tuin, had niets gevoeld; ik denk omdat hij zelf in beweging was. Kort nadat de beweging opgehouden was ben ik naar boven gegaan om de barometer te inspecteren. Hij stond op 12 graden, terwijl hij de vorige dagen op 14° en 16° gestaan had. Maar de volgende dag is hij verder gedaald naar 10°; en het heeft overvloedig geregend. Tot zo ver delen uit het verslag dat Christiaan optekende. 
(Bron:  
Christiaan Huygens, Oeuvres Completes XIX. 
Illustratie: Christiaan Huygens by Caspar Netscher 1671 currently Museum Boerhaave Leiden http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Christiaans_huigens_by_Caspar_Netscher.jpg.).