Mijn focus ligt momenteel
bij mijn nieuwe stamboomboek op de zeventiende eeuw. Niet zo gemakkelijk. Want
in die eeuw stikt het van de mannen die Jan van Son heten. Zelfs twee keer een
zoon met de naam Jan in hetzelfde gezin, waaruit mijn voorouder in die generatie
stamt.
Je weet dat ik op
genealogische gebied alle gegevens probeer te checken.Dat doe ik ook in dit
geval. De oudste broer van mijn voorvader Geerit heet Jan ‘de Oude’, want ze
hebben in dat gezin vlak voor Geerit ook nog een ‘Jan’ gekregen. In diezelfde
tijd is een Jan van Son schepen in Gilze. Een soort wethouder dus. Dan moet je
in Gilze al een tijdje wonen om dat te worden.
Dat, terwijl het gezin
toch zeker in de eerste helft van de zeventiende eeuw in Goirle woonde. Maar is
die Schepen wel een van onze Jannen? In die gevallen ga ik op zoek naar bronnen
die antwoord kunnen geven op die vraag.
Eerst maar eens waarom zou
je uit Goirle naar Gilze verhuizen? In die tijd hadden de Goirlese mensen grote
moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Zelfs het gebruik van schrale
heidegebieden was voor de boerenbevolking noodzakelijk en zelfs van groot
belang om hun hoofd boven water te kunnen houden. Was dat de reden voor de Van
Sons om te verkassen naar Gilze? Of vluchtten ze voor ‘de Pest’? Het kan ook
nog anders liggen. Je weet dat ik als Bredanaar niets heb met Tilburg. Het
beste wat ze daar hebben, is voor mij de laatste trein naar Breda… Ook toen al
was men in Tilburg op zijn minst gezegd, onaardig voor de Goirlenaren. Tot rond
1648 werd Goirle als ‘afvalputje’ van Tilburg gezien. Niet zelden hebben tussen
1580 en 1648 voorbijtrekkende troepen er vee geroofd en de boerenbevolking in
het toch al zo verarmde Goirle, op veel manieren geteisterd en op stang
gejaagd. Het rijkere Tilburg slaagde er diverse malen in om Goirle te
benadelen. Tilburgers betaalden voorbijtrekkende troepen, als zij Tilburg links
zouden laten liggen en via Goirle zouden gaan. Ook
al een reden voor de Van Sons om te verhuizen naar Gilze. Hoe dan ook, in de
jaren negentig van de 17e eeuw was Van Son uit Goirle in Gilze
ingeburgerd. De oudste broer van Geerit, Jan ‘de oude’ was toen al ‘Paaps’
schepen van Gilze.
Die Schepen Jan van Son
was wel degelijk Jan ‘de Oude’, geboren in 1643, de oudste broer van onze
voorvader Gerit. Hoe ik daar zekerheid over kreeg? Aan zijn doopinschrijving
van 27 februari 1643 met de doopheffers, (wij zouden hen in mijn jeugd ‘Peter
en Meter’ noemen), Marcelis Andrie en Maria Jois ioa van Son vidua (de weduwe
van Joannis Joannes van Son dus, zijn oude oma Maeycken, of uit het
doopregister ‘Mary Gerit Aert Pauwels Ravels’. Aan die doopinschrijving had ik
niet veel. Maar wel, toen ik het testament op de langstlevende
vond dat Jan ‘de Oude’ op 1 augustus 1693 samen met zijn vrouw Henriexken Janssen
van Haren maakte. Onder dat testament staat de handtekening van Jan. Zijn vrouw
Hendrieksken kan niet meer schrijven. Zij zet noodgedwongen een ‘merk’. De
tekst onder het testament maakt de reden duidelijk: “Dit merk staat Hendriksken
van Haaren ende verklaring vermits haars groots ziekte anders niet te konnen
schrijven”.
Op 14 november 1693 is Jan
nog in functie als Schepen van Gilze. Dat hij het is, blijkt uit een huwelijkse
bijlage voor Hendrik Robbrecht Peters. In de aanhef van de tekst staat “Antonis
Adriaansen Haneveer ende Jan Jansen van Son, Schepenen in de heerlijkheid van
Ghils…” Ook bij de ondertekening wordt Jan Janssen van Son genoemd en wat
belangrijker is. Jan heeft ook daar zijn handtekening gezet. Je raadt het al:
de handtekeningen zijn identiek. Bewijs geleverd. Nog een vraag open: in 1678
en in 1694 is een Jan van Son schepen. Zou die jan uit 1678 misschien nog zijn
vader zijn? Ik durf dat niet uit te sluiten. Er staat ‘helaas’ geen andere
aantekening bij. Beiden heetten Jan Janssen van Son... Maar één oud-wethouders
zou weduwnaar zijn van Geertruijt Jan Dingeman Horsten, zo geeft een vestbrief
in 1700 aan.. Zou hij dan eerder getrouwd zijn geweest met Geertruijt? Mooi
verhaal. Onderzoek in de geschiedenis van je eigen familie kan interessante
gegevens opleveren.
(Bron: familiearchief f.
van son :
Regionaal archief Tilburg, oud administratief archief
(OAA) Tilburg 402, fol. 53 en Tilburg 403, fol. 109, 13 mei 1596. ;
Doopinschrijving Jan ‘de Oude ’van Son, 1643 27-02-1643. dtbgoirleinvnr1_164302
oudste z.v. Jan x Wouterken ; ondertekening
14 november 1693 testament dat Hendrik Robbrecht Peters;
Registratiedatum 22-01-1700, Bron Stadsarchief Breda, Vestbrieven 1700 Pag. 20v Geregistreerde Jan Janssen van Son, Oud
schepen te Gilze. Weduwnaar van Geertruijt Jan Dingman Horsten).
