We
waren deze week weer even terug in het verleden. De Kikkerspeeltuin, net over
het bruggetje bij Biest-Houtakker. We reden er per fiets met een paar van onze
kinderen naar toe, toen we nog in Oisterwijk woonden. Het was er nog precies
hetzelfde. Eigenlijk heet de speeltuin ‘De Gulle Brabander’. Maar de volksmond
heeft altijd gelijk. Even samen op het terrasje gezeten en toen weer door. En
er was meer deze week. José en ik konden weer eens op de fiets en scootmobiel.
Temperatuur was goed en er was een zonnetje. We genoten in de Biesbosch van al
het ‘onkruid’, dat inmiddels welig tierde in vele kleuren. Wij noemden onkruid
vroeger ‘kanta-slota’. (aan de kant van de sloot). Het ziet er prachtig uit.
Hopelijk komt er weer niet een overijverige instantie om het te maaien langs
het fietspad. Ik maakte met mijn mobieltje ‘vergroot’ foto’s om te laten zien
hoe mooi het is. We gingen gisteren speciaal terug naar ons bankje om van dat
kleurige kruid te genieten. Er waren uiteraard ook heel wat pleziervaartuigjes
op het water.
Hoofdbrekens
over Godfried.
Laat
ik nu eens een keertje in mijn familiegeschiedenis duiken. Arnoul de Florennes,
(Arnulf van Rumigny), trouwde voor 974 met
Ermentrude de Verdun. Anderen noemen haar ‘van Ardennen’. Dat paar was
mijn voorouderpaar. De vader van Arnulf heeft me hoofdbrekens gekost. Hij
heette Godfried, maar welke Godfried?
Lang
werd door veel onderzoekers gedacht dat het om Hertog Godfried van Lotharingen
zou gaan. Die hertog begeleidt in 961 keizer Otto I op een reis naar Rome. Die
Godfried laat daar op 5 augustus 964 het leven en hij laat volgens diverse
onderzoekers vrouw Alpaidis met minderjarige kinderen na. Maar volgens ten
minste één bron, de Vita Adelheidis, hád ‘Hertog’ Godfried helemaal geen
kinderen...! Die Godfried zou alleen al daarom niet de vader van Arnulf kunnen
zijn. 'Dux' Godfried zou volgens die bron niet getrouwd zijn en kinderloos
overleden: "Obbi heu! Legitimae uxoris et liberorum incunditate numquam
letatus'(= zonder de vreugde te hebben genoten van een wettige echtgenote en
kinderen). Pas op, zei wijlen Henk Verdonk al. Er wordt volgens hem in die
‘Vita Adelheidis’ al te nadrukkelijk gemeld dat er geen “wéttige echtgenote en
kinderen” zouden zijn geweest. Wel onwettige of stiefkinderen dan? Deze
verhalende bron ‘Vita Adelheidis’ werd opgetekend in de tweede helft van de
elfde eeuw. Gelukkig komt er ‘hulp’ uit andere bronnen. De melding van het
overlijden van Godfried de ‘vader van Arnulf’ is op 23 december 964
ingeschreven in het Necrologium (dodenregister) van het klooster van Johannes
de Doper in Florennes: “Godefridus pater domni Arnulfi", (vader van Heer
Arnulf dus!), maar dus niet op 5 augustus. Op die dag is de dood van de 'Hertog'
Godfried ingeschreven in een andere bron 'Das älteste Totenbuch des Stiftes
Xanten'. In het necrologium van Johannes de Doper in Florennes wordt na een
Graaf Godfried op 23 december, Herinsinde, eerste vrouw van Eilbert van
Florennes genoemd ("et Hersindis uxor Eilberti"). Van die Eilbert
weten we zeker, dat hij de tweede man van Alpaidis was, na het overlijden van
Godfried. Hij was dus de stiefvader van Arnulf van Rumigny-Florennes, de zoon
van Alpaidis. Enkele dagen later is Hersindis ook ingeschreven in het
necrologium van Gorze.
Familieonderzoek
is voor mij een fantastische hobby geweest. Sinds 1982 onderzoek ik mijn
herkomst al. Het begrip 'dux', dat ook bij zijn vader wordt gebruikt, zou
volgens Verdonk, enkel wijzen op een functie van legeraanvoerder van een
contingent manschappen. Niet op ‘Hertog’. Van Godfried ‘dux’ is bekend, dat hij
inderdaad een leger van gepantserde ruiters vanuit Lotharingen naar Italië
bracht, om er keizer Otto I te steunen en dat Godfried daar op 5 augustus aan
de pest stierf: "qua pestilentia obierunt [...]. Godefridus dux
Lothariensis". Die 'dux' Godfried zou –zoals we zagen- kinderloos zijn
overleden.
Kan
niet
Maar
dat maakt allemaal niet uit. Die Hertog Godfried, ‘dux’, kán gewoon de vader
van Arnulf niet zijn! Dan had Arnulf nooit met Ermentrude kunnen trouwen. Ermentrude
was een dochter van Godefridus Ardennuensis ofwel Godfried 'de Gevangene'. Het
was uitgesloten, dat de kleindochter van Uda van Metzgau en haar man Goslin van
Bidgau met een veronderstelde kleinzoon van haar broer Paltsgraaf Godfried zou
kunnen trouwen. Ook historica prof. dr. Johanna Maria van Winter komt tot de
conclusie dat zo’n huwelijk ook toen niet mogelijk was.
Alleen
daarom al moet Godfried, als vader van Arnulf van Florennes een ander zijn
geweest, dan Hertog Godfried. En of hij inderdaad Graaf in Henegouwen is
geweest, is zelfs ook nog de vraag.
De
gedachten over Godfried, die dan wél de vader van Arnulf van Rumigny (of
Florennes), begraven in “l’église paroissiale Saint Martin” in Florennes, zou
kunnen zijn, gaan vooral uit naar een “Godfried” die misschien een graaf was in
Henegouwen. Misschien heette hij zelfs wel Godfried van Rumigny. Maar is die
bron ‘Ex Miraculis S.Gengulfi’ wel betrouwbaar genoeg? Het is de enige bron
waar de vader van Arnulf 'van Rumigny' of 'van Florennes', Graaf in Henegouwen
wordt genoemd, terwijl andere bronnen het slechts over Godfried hebben, zonder
verdere toevoeging. Zowel in de kroniek van Aegidius van Orval uit het eerste
kwart van de 13e eeuw, als bij Alberic van Trois-Fontaines van het tweede kwart
in de 13e eeuw, wordt erover geschreven: "Arnulfum nobilem de Rumiaco qui
fuit Alpaidis et Godefridi filius."
Voor
mij gaat het om Godfried “Godfried Ier comes Hainoensis pagi” (Godfried de
eerste, graaf in de pagus Henegouwen) als vader van Arnulf van Rumigny, of
zoals wij hem kennen, Arnulf van Florennes. In de bron ‘Ex miraculis
S.Gengulfi’ uit midden 12e eeuw lees ik: '....Eo tempore, Arnulphus, Alpaidis
et Godefridi Hainoensis pagi comitis filius, Florinis dominabatur”. (In die
tijd heerste Arnulf, zoon van Alpaidis en Godfried, Graaf in Henegouwen over
Florennes). Dat ‘graaf’ mag je van mij nog even tussen haakjes zetten. De ‘Ex
miraculis S. Gengulfi’ is immers een verhalende bron. De schrijver neemt daarin
zo nu en dan de nodige vrijheid. Daarom moeten we wat voorzichtiger zijn. Het
is mogelijk, dat de vader Godfried van Rumigny heet en ook dat hij en Hersent,
de eerste vrouw van Eilbert, broer en zus waren. Godfried moet haast wel heer
van Rumigny (=Rummen) zijn geweest. Hij heeft dat bezit immers doorgegeven aan zijn zoon
Arnulf. Genoeg familiegeschiedenis even.
(Bron:
familiearchief f. van son).