Bij de kanunnik op visite…..

Ik heb er al veel overgeschreven en ook met hem gemaild. José en ik mochten dinsdag de auto van Bram lenen en reden er weer een keer naar toe; naar de Abdij van Tongerlo. Maar nu echt op visite. Dinsdag heb ik hem in levende lijve ontmoet. De kanunnik. Een reguliere kanunnik wel te verstaan. Eentje die dus lid is van de Premonstatenzers (ook norbertijnen of witheren genaamd). Ik heb het over Kanunnik Kees van Heijst o. Praem. , de archivaris van de Onze Lieve Vrouwe-abdij van Tongerlo. Ik wist al waar die afkorting op slaat en wist ook al waarom zij witheren worden genoemd, ook Kees droeg een witte pij of habijt. Dat klopte dus!

Ons reisdoel van het abdijarchief en de archivaris. Maar natuurlijk bekeken we vooraf ook de abdijgebouwen zelf nog maar eens. De tentoonstelling in de Tiendschuur over de geschiedenis van de abdij was nu af en betekende een hernieuwde kennismaking met de familieleden van toen. De abten Hubertus en Wouter en dan heb ik het over de periode 1309 tot 1366. De kanunniken van de abdij bestaan al vanaf de jaren dertig van de twaalfde eeuw.

Dat de tijd niet stil staat, merkten we bij de portier. De deurbel was zo’n oude metalen ketting met handvat, dat je naar beneden moest trekken. Je weet wel. Dan gaat er zo’n bel klepelen. Nee dus! Een luide zoemer kondigde onze komst aan. Dat was schrikken. Ik had op zo’n oude bel gerekend, die ik vroeger ook hoorde bij het klooster van mijn Tante Joke, in mijn jeugd in de jaren zestig en zeventig kloosternon bij de Benedictinessen aan de –toen nog- Poolseweg in Breda.

Er kwam deze keer een aardige wat oudere man open doen. We mochten naar een wachtkamertje en na even wachten kwam er een rijzige witte gestalte ons ophalen: archivaris Kees. Op naar het archief, ondergebracht in een moderne vleugel.

Vreemd. Een archief hoort toch bij oud zou je zeggen... Maar toen dacht ik al snel dat het mogelijk te maken kon hebben met de automatische klimaatregeling in het archief ter bescherming van de oude stukken.

Ik werd verwacht, dat was duidelijk. Moest het boek tekenen en Kees had al een en ander klaargelegd: het beroemde Liber Privilegiorum uit de veertiende eeuw, met aanvullingen uit de zeventiende. Een meer dan vuistdik boek, waarin alle oorkonden en akten worden ingeschreven die de abdij zelf niet in bezit heeft. Ingeschreven is eigenlijk niet het juiste woord. Ik liet je al eerder een foto zien van een van de pagina’s. Mijn vaste fotograaf José zette het boek op de foto... De oorkonden en bullen zijn in dat Liber keurig door de monniken gecalligrafeerd in het Scribendium, je weet wel met die prachtige gekleurde letters en uiteraard in het latijn. Echt monnikenwerk.

Op verzoek werd ook de map van de oorkonde van 18 maart 1242 geopend. Een akte waarin mijn voorouder zijn derde deel van de Tienden van Westilburg aan de abdij schonk; compleet met zegel aan de oorkonde gehecht. Je wordt er wat stil van en voorzichtig om dat oude stuk familiegeschiedenis zelfs maar aan te raken. Fotograferen natuurlijk wel. Ook de teksten over beide abten in de Monasticon Belge, die door de abdij als een soort ‘vita abbatis’ worden gebruikt, werden op tafel gelegd en uiteraard ook de andere door mij gevraagde oudere stukken. Na een nadere kennismaking met de –zoals altijd ook in onze schriftelijke contacten- behulpzame archivaris, en met prachtige digitale foto’s konden we weer huiswaarts.

Stel je voor dacht ik, dat ik niet mocht fotograferen en die akten allemaal over had moeten schrijven, zoals die monniken dat doen. Dan kon ik beter intrede doen in de abdij, die oase van rust die de  Tongerlo-abdij bij elk bezoek steeds weer is. Met gebouwen uit 14e en 15e eeuw, zoals de oude hoeve; het abthuis en de 17^e eeuwse Tiendschuur en de kapittelkerk. Die laatste is niet zo oud. Die moest opnieuw worden gebouwd na de Franse Revolutie die het einde had betekend van de oude kerk met oude grafstenen. Jammer! Misschien had ik dan de grafsteen van een van de Abten uit mijn voorouderlijke familie nog op de gevoelige plaat kunnen vastleggen..... Die rotfransen!

(Bron: familiearchief f.van son: familiearchief f.van son, abdijarchief Tongerlo).