Stamboomweekje en een caféruzie...

De afgelopen week was er een van 'terug in de tijd'. Zoektocht in de archieven voor mijn Genealogie, maar ook een geslaagde zoektocht naar het geboortehuis ‘Het Koepeltje’ van de moeder van José in Wernhout waar we zo maar een achternichtje tegen het lijf liepen en prima geholpen werden. Dat gebeurde ook bij een neef van José die zelf ook stamboomonderzoek doet. Hij had een foto van het oorspronkelijke Koepeltje voor ons. Weer een stapje verder. Ik kom daar volgende week op terug! Het was de afgelopen week eigenlijk allemaal oud wat de klok sloeg. José en ik waren namelijk ook een dagje op bezoek gegaan in het openluchtmuseum in Arnhem. Leuk en leerzaam. We kwamen er van alles en nog wat tegen uit vroeger eeuwen, maar ook uit onze jeugd en uit de beginjaren van ons huwelijk, toen onze oudste nog peuter was. Zo liep ik tegen de keuken aan met hoten droogrekje aan, dat me meteen deed denken aan mijn eigen jeugd. Of de potkacheltjes, waarvan wij er in mijn jonge jaren thuis ook nog een hadden. Je weet wel, met een keer in de week op maandag zo’n grote wasketel erop. En dat oude wasmachien met wringer bij voorbeeld. En wat dacht je van die eigengemaakte kasten met vierkante stenen. José en ik hadden er ook zo een gemaakt, net na ons trouwen in 1974. Ik keek ook mijn ogen uit naar die ouderwetse rolstoel. Tegenwoordig zit het een stuk gemakkelijker... En ook de wekpotten in de kelder herinnerden wij ons. Bij José thuis was haar moeder een kei in het wekken. Zowat van alles – groenten maar ook kersen op sap-  werd uit de kelder gehaald.  Het museum was meer dan de moeite waard. Lang en veel lopen (ook goed voor mij)  en af en toe even zitten, zoals bij dat caféetje-aan-huis bij een oude boerderij in de negentiende eeuw in Budel.                 

In mijn familie, -een andere Van Son-tak overigens maar wel dezelfde voorvader-  had Simon Wilboert Symonsz. bierbrouwer en Schepen van beroep, ook een tapperij-aan-huis in Dongen. Zelfs met een naam en uithangbord. “die Drye Entvogels”. Symon was schepen (een soort wethouder), dus had aan klandizie geen gebrek. Toch liep het kennelijk een keer volledig uit de hand. Op zondag 21 januari 1596 kwamen "jonge gesellen en huyslieden" bij elkaar in het huis van Symon Wilboerts. Zij dronken bier en maakten plezier, maar de stemming sloeg kennelijk om. Het liep zo uit de hand, dat Symon drie gasten buiten de deur zette. Dat waren Antonis Adriaen Raessen, Raes Willemsen en Jan Wouters. De deur werd voor alle zekerheid met een boom gesloten. De drie begonnen op de deur te slaan en riepen "laet ons door, wij willen in huis wesen". Doch Geertruyt Mathijs Antonisdochter (Wilboerts huisvrouw) riep als "werdinne": "Ick en sal u desen avont egheen bier meer tappen" en "Men sal u nyet meer inlaten". Toch zagen de drie kennelijk kans om binnen te komen. Antonis Adriaen Raessen had zijn mes getrokken en stak in het wildeweg rond. Stoelen en stokken en manden werden gebruikt om af te weren. Antonis Adriaens had van een van de aanwezigen kennelijk een flinke tik gekregen, want hij bleef voor dood liggen. De volgende morgen toen de waardin met haar dienstbode Marijken Michielsdochter, de kamer waar alles overhoop was blijven liggen, opruimde, vonden zij het mes van Antonis Adriaens. Die was zelf inmiddels ook weer bij kennis gekomen en blij dat zijn mes gevonden was. Hij riep "Ick mach er op een ander tijt op drincken". Zo ver kwam het niet, want nog diezelfde dag stierf hij.   Op 23 januari, de dinsdag na het gebeurde, hielden de schout en twee schepenen (waaronder dus Symon Wilboerts zelf!) een lijkschouwing. Daarbij bleek dat "aen zijn geheel lijff ende oijck mede aen zijn hooft egheen quetsueren gevonden werden". Een langdurig gerechtelijk onderzoek wees uit, dat Jan Adriaen Peters den "doetslach" had gepleegd. (bron: register van vonnissen van dongen 1575-1604, 23 januari, 30 maart en 1 april 1596 verklaringen afgelegd door symon wilboerts, schepen van Dongen, omtrent 41 jaren, Geertruyt Mathijs antonisdr., zijn huisvrouw, oud omtrent 35 jaren en anderen voor den schout van Dongen over dit geval).  Wat kan genealogie toch interessant zijn! Ik heb er de dag na het bezoek aan het openluchtmuseum maar een frietje op genomen. Uit een puntzak. We waren immers toch met verleden bezig. Heel apart dat zakje hete friet. Alleen zat er een flinke kwak zout op. Da’s dan weer minder..... Maar vroeger was niet alles slechter............                  

(Bron: familiearchief f.van son: openluchtmuseum Arnhem 2016, feest van herkenning;  Frans een zakje friet).